Σάββατο 2 Μαΐου 2020

Jacques Martin - Ο Μεγάλος ιστορικός των Bandes dessinées

Γράφει ο Σπύρος Ανδριανός
Επιμέλεια Elodie Kohler-Ανδριανού

Σήμερα θα σας κάνω μία αναδρομή στη καριέρα και τις σημαντικότερες δημιουργίες ενός μεγάλου των Γαλλοβελγικών BD και κυριότερου(μαζί με τους Hegre,Edgar P.Jacobs,Bob de Moor και Willy Vandersteen)εκπροσώπου της λεγόμενης καθαρής γραμμής(ligne claire)τεχνοτροπίας.Φυσικά ο λόγος για τον γεννημένο στις 25 Σεπτεμβρίου 1921 στο Στρασβούργο της Γαλλίας Jacques Martin,το μεγάλο "ιστορικό" των Γαλλοβελγικών κόμικ.



O Jacques Martin o μεγάλος "ιστορικός" των ΒD


Στη χώρα μας είναι γνωστός κυρίως από την ιστορική σειρά Alix(τόσο στις εκδόσεις του Σαμούχου όσο και της Μαμούθ)και εκείνης του Orion/Ωρίωνα(Μαμούθ).Παρακάτω θα δούμε και τις άλλες δημιουργίες του.Ο Μartin ξεκίνησε να σχεδιάζει σε νεαρή ηλικία και στα 21 του άρχισε να δημιουργεί και τα πρώτα κόμικ του.Το 1946 μετά το τέλος του πολέμου,ταξίδεψε στις Βρυξέλλες για να βρει εκδότη για τις δουλειές του,και μετά τη γνωριμία του με τον Georges Remy(Herge)εντάχθηκε στην ομάδα των σχεδιαστών των studio του βοηθώντας στη σχεδίαση άλμπουμ του Tin Tin (κυρίως στο Τεντέν στο Θιβέτ/1960 και στο Κάρβουνα στο αμπάρι/1958).Aπό τον Herge έμαθε τη τέχνη της καθαρής γραμμής την οποία χρησιμοποίησε στις μετέπειτα δουλειές του.Επίσης μεγάλη επιρροή του άσκησε και η δουλειά του Edgar J.Jacobs(Blake et Mortimer).Θα αποτελέσει βασικό εκφραστή της Ecole de Brussels.


O Alix και ο LeFranc οι πιο γνωστές δημιουργίες του Martin.


Στη δεκαετία του '60 ο Martin απομακρύνεται από τα studio Herge και αρχίζει να "φλερτάρει" με ένα ακόμα πιο ρεαλιστικό είδος σχεδίασης,που χρησιμοποιεί στα ιστορικού περιεχομένου κόμικ του όπως τον Alix που είχε δημιουργήσει από το 1948. O Martin με τη σειρά του επηρέασε δημιουργούς όπως το σεναριογράφο Gilles Chaillet(Vasco,Guy le Franc)τους σχεδιαστές Christophe Simon(Ella Mahé,Orion)και Olivier Pâques(Loïs)με τους οποίους και συνεργάστηκε και άλλους.

Έχει κερδίσει τα Saint Michel Award το 2003 και το Commandor of arts & letters(Μετάλλιο γραμμάτων&τεχνών) το 2005 για τη συνολική προσφορά του.

Οι κυριότερες δουλειές του Jacques Martin είναι οι ακόλουθες:





1.ALIX(1948) : H πρώτη αμιγώς πετυχημένη σειρά που δημιούργησε ο Martin με ήρωα έναν νεαρό Γαλλο-ρωμαίο άνδρα που ονομάζεται Alix στα τέλη της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας . Αν και η σειρά είναι γνωστή για την ιστορική ακρίβεια και τις εκπληκτικές λεπτομέρειες, ο ήρωας είναι γνωστό ότι περιπλανιέται σε αναχρονιστικές καταστάσεις έως και δύο αιώνες από την εποχή του. Οι ιστορίες ξεδιπλώνονται σε όλη την εμβέλεια του ρωμαϊκού κόσμου , συμπεριλαμβανομένης της πόλης της Ρώμης, του Γαλατίας , των γερμανικών συνόρων, της Μεσοποταμίας , της Αφρικής και της Μικράς Ασίας.Γεννημένος στη Γαλατία, χωρισμένος από τους γονείς του και πουλημένος σαν σκλάβος, υιοθετείται αργότερα από έναν Ρωμαίο ευγενή σύγχρονο στον Ιούλιο Καίσαρα.Μαζί με το πίστο φίλο και σύντροφο του,τον Αιγύπτιο Enak,και πάντα με αντίπαλο το σατανικό Έλληνα Αρβάκιο,ο Alix θα ζήσει μοναδικές περιπέτειες.
Η σειρά εμφανίστηκε για πρώτη φορά ως περιοδικό στο γαλλο-βελγικό περιοδικό κόμικς Tintin στις 16 Σεπτεμβρίου 1948.Για περισσότερα από 50 χρόνια ο Martin θα σχεδιάζει και θα γράφει τις ιστορίες του Alix.Aπό το 1998 για λόγους υγείας θα παραδώσει τη σειρά σε βοηθούς του όπως τους Rafael Morales, Patrick Weber ενώ μία δεύτερη σειρά θα δημιουργηθεί το Alix Senator(με τον Alix σε μεγάλη ηλικία σαν Συγκλητικός)από τους Valerie Margin&Thierry Demarez.Επίσης υπάρχει και η σειρά Τα ταξίδια του Alix που απεικονίζει τον πολιτισμό και τη γεωγραφία της αρχαιότητας με εικόνες εμπνευσμένες από τις περιπέτειες του Alix.Τη σειρά τόσο την κύρια,όσο και τα Ταξίδια είχαμε την ευκαιρία να διαβάσουμε κάποια άλμπουμ στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μαμούθ Κόμιξ.






2.LeFRANC(1952): Η δεύτερη σειρά που δημιούργησε ο Martin και εμφανίστηκε στο περιοδικό Tin Tin στις 21 Μαίου του 1952.Οι κύριοι χαρακτήρες της σειράς είναι ο δημοσιογράφος Guy Lefranc, ο προστατευόμενος του ο νεαρός Jeanjean (σε μια σχέση που θυμίζει αυτό που συνδέει τον Alix και τον Enak,άλλωστε ο LeFranc μοιάζει εμφανισιακά με τον Alix), τον επίτροπο Renard και τον αιώνιο κακοποιό της σειράς, τον μυστηριώδη Axel Borg.Σε τελείως διαφορετική εποχή και σεναριακή πλοκή,ο Martin επηρεάζεται από τη Γερμανική κατοχή,και από τη περίοδο του Ψυχρού πολέμου που την εποχή εκείνη άρχιζε και δημιουργεί αυτό που ο ίδιος ονόμασε"Μιά μεταφορά του Alix στη σύγχρονη εποχή"κατασκοπική περιπέτεια στο στυλ των Blake et Mortimer(κάτι που είχε προκαλέσει και μία αντίδραση στην αρχή από τον Jacobs).Οι περιπέτειες του Lefranc προσανατολίζονται γενικά στα θέματα που απασχολούσαν την ανθρωπότητα εκείνη την εποχή.



Η ιστορία που εκτυλίσσετε στο πρώτο άλμπουμ της σειράς(Le Grande Menace/Η μεγάλη Απειλή) δείχνει τον φόβο για την τρομοκρατία με τη διάδοση ενός θανατηφόρου ιού, ή την εκτόξευση ενός πυραύλου με πυρηνική κεφαλή στο Παρίσι ή μεγεθυντές πετρελαίου που θέλουν να σιωπήσουν έναν εναλλακτικό εφευρέτη. Στη συνέχεια, η σειρά διατηρεί αυτόν τον τόνο και γίνεται ολοένα και πιο απαισιόδοξη όταν ασχολείται με θέματα όπως η στρατιωτική δικτατορία ή η πυρηνική αποκάλυψη , και μερικές φορές γλιστρά σε φαντασία και επιστημονική φαντασία.Ο Μartin θα σχεδιάσει εξολοκλήρου τα 3 πρώτα άλμπουμ της σειράς και παραμένοντας στη συγγραφή,θα δώσει το σχεδιασμό της αρχικά στον Bob de Moor(4o άλμπουμ/Le repaire du Loup το 1970)και μετά στον Gilles Chaillet που θα σχεδιάσει τα 9 επόμενα.Η σειρά μέχρι στιγμής έχει βγάλει 30 άλμπουμς και έχει εκδοθεί από Lombard,Dargaud και Casterman.





3.JHEN(1978): Δημιουργία του Martin ο οποίος όμως γράφει μόνο το σενάριο της σειράς.Σχεδιαστής της είναι ο Jean Pleyers(Les Êtres de lumière,Giovani,Keos).Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο #33 του περιοδικού TinTin τον Αύγουστο του 1978 με τον τίτλο Xan και συνέχισε μέχρι το Απρίλιο του 1980.Δημοσιεύθηκε ως άλμπουμ από το 1984 έως το 1985 από τον Éditions du Lombard.Tη σειρά αναλαμβάνουν αργότερα οι εκδόσεις Casterman που άλλαξαν το όνομα του χαρακτήρα σε Jhen λόγο πνευματικών δικαιωμάτων(το όνομα πλέον άνηκε στη Le Lombard).Ο ήρωας, ο Jhen, είναι ένας νεαρός κύριος γλύπτης (και επίσης ζωγράφος) που ταξιδεύει στους δρόμους της Γαλλίας στο τέλος του Εκατονταετή Πολέμου  .Το πρώτο άλμπουμ της σειράς ξεκινά επίσης με μια ανεπιτυχή προσπάθεια να σώσει την Joan of Arc .Διασχίζει μονοπάτια με τον Gilles de Rais ,του οποίου θα είναι ο μόνος φίλος, αλλά τον οποίο δεν μπορεί να βοηθήσει να βυθιστεί στην τρέλα.Συναντά επίσης και άλλες ιστορικές προσωπικότητες όπως τον Βασιλιά Κάρολος VII κ.α.Μέχρι στιγμής έχουν εκδοθεί 16 άλμπουμ της σειράς..





4.ARNO(1983): Άλλη μία ιστορικού περιεχομένου σειρά που δημιούργησε ο Martin(υπογράφει το σενάριο)μαζί με τον André Juillard( Masquerouge,Plume aux vents)στο σχέδιο.Η σειρά δημοσιεύτηκε πρώτα στο περιοδικό Circus Εδώ βρισκόμαστε στην εποχή του Ναπολέοντα.Ο Juillard σχεδίασε τα τρία πρώτα άλμπουμ της σειράς (1983-1987), και ο Jacques Denoël τα επόμενα τρία (1994-1997) από τα 6 συνολικά άλμπουμ που βγήκαν.Μαζί με τα Keos&Orion που θα δούμε παρακάτω,και η σειρά Arno θεωρείτε ότι έχει τελειώσει.Τα άλμπουμς εκδόθηκαν αρχικά από τις εκδόσεις Le Lombard και ύστερα από τη Glenat..




5.ORION(1990): Μία σειρά που δημιούργησε ο Jacques Martin την εποχή που βρίσκονταν σε διένεξη με τον εκδοτικό οίκο Casterman σχετικά με τα δικαιώματα του έργου του.Ιστορικά βρισκόμαστε στην αρχαιότητα και μάλιστα στην Αρχαία Ελλάδα.Ο Ωρίωνας αναλαμβάνει μία αποστολή από τον Στρατηγό Περικλή για να εμποδίσει την εισβολή Σπαρτιατικών στρατευμάτων στην Αθήνα,απο εκεί όμως θα ξεκινήσει η μεγάλη περιπέτεια που θα τον οδηγήσει σε πολλά μέρη του αρχαίου κόσμου αναζητώντας την αγαπημένη του Ιλώνα,μαζί με το φίλο και σύντροφο στη μάχη Σόργκ.Σε σενάριο του Martin και σχέδιο του Christophe Simon που αποδίδει στην εντέλεια το σχεδιαστικό στυλ του Martin(επίσης και σε ιστορίες του Alix&LeFranc)στους 3 πρώτους τόμους,η σειρά από το 2011 συνεχίζεται σε σχέδια του Marc Jailloux που θα βγάλει άλλα 2 άλμπουμς.
Η σειρά όπως και εκείνη του Alix είναι γνωστή και για τη σωστά σχεδιαστικά απόδοση της εποχής που αναφέρεται,και επίσης υπάρχει και σε αυτήν η spin off σειρά τα ταξίδια του Ωρίονα(με σχέδια των Pierre De Broche,Rafael Morales,Gilles Chaillet),που δείχνει τη  καθημερινή ζωή στην αρχαιότητα  συνοδευόμενη από επεξηγηματικά κείμενα.Η Μαμούθ comix έβγαλε στα ελληνικά τα 3 πρώτα άλμπουμ της σειράς (Le Lac sacree/Η Ιερή Λίμνη-1990,Le Styx/H Στυξ-1996,Le Pharao/Ο Φαραώ-1998)μεταξύ 1998-2000.




6.KEOS(1992): Στην ίδια θεματολογία με το Orion,έτσι και στο Keos βρισκόμαστε στην αρχαιότητα αλλά στην αρχαία Αίγυπτο αυτή τη φορά(την οποία έχει επισκεφτεί και ο Ωρίονας στις δικές του περιπέτειες).Στο σενάριο έχουμε πάλι τον Jaques Martin μαζί με τον Jean Pleyers στα σχέδια.Η σειρά κυκλοφόρησε 3 άλμπουμς(Osiris/1992,Le Cobra/1993,Le veaud'Or/1999)από την Casterman.




7.LOIS(Loïs 2000): Η τελευταία δημιουργία του Jaques Martin,ιστορικού επίσης περιεχομένου(βρισκόμαστε την εποχή του Μεγάλου Αιώνα/17ος  που χαρακτηρίζεται από την ακμή στη Γαλλία της βασιλικής εξουσίας,η οποία όμως γίνεται απόλυτη...)που δημιούργησε μαζί με τον Olivier Pâques που αναλαμβάνει το σχέδιο και στα 7 άλμπουμ της σειράς.Ο Patrick Weber θα αναλάβει το σενάριο της σειράς από το τρίτο άλμπουμ της σειράς(Le Code Noir)το 2007,ενώ από το έκτο άλμπουμ στο σενάριο θα έχουμε τον Pierre Valmour.Kαι σύμφωνα με τη παράδοση του Alix και σε αυτή τη σειρά υπάρχουν και τα ταξίδια του Loïs σε 2 άλμπουμ σε σχέδιο του Jérôme Presti.

Στις περισσότερες από τις τελευταίες του σειρές,ο Jacques Martin δε μπορούσε να σχεδιάσει(ήδη είχε σταματήσει οριστικά το 1992)εξ'αιτίας μεγάλων προβλημάτων οράσεως και υγείας...Γι'αυτό και συνεργάστηκε με τους σπουδαίους αυτούς σχεδιαστές.




O Jacques Martin θα φύγει από κοντά μας στις 21 Ιανουαρίου του 2010 σε ηλικία 88 ετών.Συνολικά, τα  άλμπουμ των διαφόρων ηρώων του έχουν πουλήσει 20 εκατομμύρια αντίτυπα και έχουν μεταφραστεί σε 15 γλώσσες.Η μεγάλη παρακαταθήκη του στις ιστορικού περιεχομένου κυρίως σειρές του έχουν δώσει άξια το τίτλο του μεγάλου ιστορικού των κόμικ.Και τα έργα του θα μείνουν για πάντα αθάνατα στο χώρο της 9ης τέχνης,σαν μεγάλα ιστορικά έργα.

Ευχαριστώ τη γυναίκα μου Elodie Kohler-Ανδριανού για τη πολύτιμη συμβολή της στη δημιουργία αυτού του άρθρου-αφιερώματος.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου