Τετάρτη 9 Ιουνίου 2021

Hal Foster - O μεγάλος κλασικός

 Γράφει ο Σπύρος Ανδριανός


Mια ακόμα μεγάλη μορφή και ένας από τους μεγαλύτερους εικονογράφους του 20ου αιώνα ήταν και ο πανμέγιστος Ηarold Rudolph Foster πιo γνωστός ως Hal Foster. Θεωρείται ένας από τους grandmasters των αμερικανικών κόμικς εφημερίδων(comic strips) και ένας από τους σπουδαίους καινοτόμους του μέσου. Γεννημένος στις 16 Αυγούστου του 1892 στο Χάλιφαξ της Νέας Σκωτίας του Καναδά, με τη μοτοσυκλέτα του ταξίδεψε το 1919 μέχρι τις Ηνωμένες πολιτείες της Αμερικής για να μείνει μόνιμα στο Σικάγο.



Εκεί σπούδασε στη σχολή καλών τεχνών (Chicago Art Institute) και δούλεψε ως εικονογράφος κυρίως για διαφημίσεις (Northwest Paper, Popular Mechanics, Jekle Margarine, the Southern Pacific Railroad και το Illinois Pacific Railroad) έως ότου το 1928 αναλάβει τον σχεδιασμό των strip με τον ήρωα του Edgar Rice Burroughs Τarzan, μεταφέροντας στο χαρτί τις περιπέτειες του μέσα από τα βιβλία του δημιουργού του,μετά από προτροπή του Joseph Neebe o οποίος ήταν ο υπεύθυνος ενός διαφημιστικού γραφείου και γνώριζε τον Foster από την δουλειά του στη διαφήμιση.




Στις 27 Μαίου του 1929 όταν ολοκληρώθηκε και η πρώτη μεγάλη ιστορία,ο Foster αποφάσισε να μην συνεχίσει με το comic strip,καθώς δε πίστευε τόσο στη δυναμική του μέσου και προτιμούσε να συνεχίσει με τη διαφήμιση.Ο αντικαταστάτης του, ο σχεδιαστής Rex Maxon όμως δεν άρεσε στον δημιουργό του Tarzan,Edgar Rice Burroughs, οπότε ο Foster θα ξαναεπιστρέψει στο strip το 1931 κάνοντας τις Κυριακάτικες σελίδες αρχικά με τον Maxon Να κάνει τα καθημερινά strip.Φυσικά η επιστροφή του στο μέσο είχε να κάνει με τη κρίση που είχε χτυπήσει τότε και τη διαφήμιση εξαιτίας της μεγάλης και παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης του 1929.Η αγάπη όμως του κοινού για τη σχεδιαστική του δουλειά, ήταν που τελικά τον κράτησε στα κόμικς.




Μετά από λίγα χρόνια ο Foster ένιωσε την ανάγκη να δημιουργήσει έναν δικό του χαρακτήρα(ήθελε περισσότερη καλλιτεχνική ελευθερία ενώ συχνά τον απογοήτευαν και τα σενάρια που έπρεπε να σχεδιάζει) κάτι που φυσικά επιθυμούσε και ο ιδρυτής της King Feature Syndicate(που είχε τα δικαιώματα δημοσίευσης του Tarzan και άλλων χαρακτήρων όπως Popeye,Flash Gordon κ.α.) William Randolph Hearst. Έτσι εγκαταλείπει το strip του Tarzan στις αρχές Μαίου του 1937(δίνοντας τη σκυτάλη σε έναν ακόμα σπουδαίο και ταλαντούχο σχεδιαστή τον Burne Hogarth)και στις 13 Φεβρουαρίου του 1937 το πρώτο strip με τον νέο ήρωα τον Prince Valiant κάνει τη πρώτη του εμφάνιση, και συνέχισε την μακρά πορεία του για δεκαετίες σε περισσότερες από 300 εφημερίδες μέχρι σήμερα...




Αρχικά ο Foster είχε ονομάσει τον χαρακτήρα του Derek son of Thane, αλλά ο υπεύθυνος της King Feature Syndicate,Joseph Connelly, έδωσε στον χαρακτήρα το όνομα που όλοι γνωρίζουμε. Μάλιστα ο Hearst ήταν τόσο εντυπωσιασμένος από το strip που υποσχέθηκε στον Foster 50-50 από τα κέρδη που θα έφερνε η σειρά, κάτι το αδιανόητο για τους καλλιτέχνες εκείνης της εποχής.




Τοποθετημένο ιστορικά στη εποχή του Βασιλιά Αρθούρου το strip του Prince Valiant ήταν ένας αξεπέραστος συνδυασμός καθαρόαιμης περιπέτειας και εξαιρετικής εικονογράφησης. Ο Valiant φτάνει στο Κάμελοτ, κερδίζει τη συμπάθεια τόσο του Αρθούρου, όσο και του μάγου του Merlin,γίνεται φίλος με τους sir Tristan και sir Gawain ιππότες της στρογγυλής τραπέζης, και γίνεται και ο ίδιος ένας από αυτούς. Με το σπαθί του το Flamberge(που έχει γίνει από το ίδιο υλικό που κατασκευάστηκε το Excalibur) παλεύει γενναία ενάντια σε κάθε αντίπαλο που μπορεί να βάλει σε κίνδυνο την ισορροπία στο βασίλειο είτε πρόκειται για Ούνους, Σάξονες, Γότθους κ.α. ερωτεύεται την Aleta βασίλισσα των ομιχλωδών νήσων, η οποία του χαρίζει 5 παιδιά, ταξιδεύει σε πολλά μέρη και χώρες(Ισλανδία, Γροιλανδία, φτάνοντας ως τη Νέα Γη και τους καταρράκτες του Νιαγάρα χίλια χρόνια πριν τον Κολόμβο!!)Στην αρχή φυσικά τα ιστορικά και μυθολογικά στοιχεία του strip αποτελούσαν αποκυήματα της φαντασίας του Foster οπότε ήταν και πολλές οι ανακρίβειες κάτι που ο δημιουργός διόρθωσε αργότερα και οι ιστορίες έγιναν περισσότερο ρεαλιστικές... Ο ίδιος ο δημιουργός άλλωστε είχε δηλώσει ότι βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στον εαυτό του για τη δημιουργία του Valiant, ενώ η σύζυγός του ήταν μοντέλο για την Αleta. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την προσθήκη εγχώριων θεμάτων στη σειρά, με την παντρεμένη ζωή του Valiant να γίνει βασικό στοιχείο της αφήγησης. Ο Φόστερ ήταν ο πρώτος που απεικόνισε μια έγκυο γυναίκα σε ένα κόμικ των ΗΠΑ, όταν η Αλέτα έφερε στη ζωή τον πρώτο του γιό..




Το comic strip του Valiant θα ξεχωρίσει για την έντονη αίσθηση του ρεαλισμού. Ο Foster έτεινε να παρουσιάζει ακριβείς απεικονίσεις μεσαιωνικών κάστρων, κοστουμιών, όπλων και των διαφόρων χωρών στις οποίες έστειλε τον χαρακτήρα του. Άλλο ένα στοιχείο που ενίσχυε αυτή τη ρεαλιστικότητα ήταν ότι οι χαρακτήρες της σειράς «γερνάνε» σε αληθινό χρόνο, κάνουν παιδιά, αποκτούνε ακόμα και εγγόνια, κάτι που λίγοι δημιουργοί είχαν κάνει μέχρι τότε(ο Frank O.King Με το Gasoline Alley από όσο μπορώ να θυμηθώ)και θα επαναληφθεί χρόνια αργότερα με τον Thorgal των Van Hamme & Rosinski.




Ο Foster μεγάλος σχεδιαστής και άριστος γνώστης της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος, δημιουργεί ένα εικαστικό αριστούργημα που όμοιο του δεν είχαν ξαναδεί οι αναγνώστες ειδικά στα εικονογραφήματα. Με λεπτομερέστατο σκίτσο, ρεαλιστικές εκφράσεις προσώπων, χωρίς τη χρήση "μπαλονιού" για αυτά που έλεγαν οι χαρακτήρες, αλλά με επεξηγηματικό κείμενο στα panel του, και σε συνδυασμό με τα ζωντανά χρώματα(ο Foster θεωρείται ένας από τους καλύτερους colorist στο χώρο των κόμικ) ο Foster κάθε εβδομάδα παρέδιδε στο αναγνωστικό κοινό έργα τέχνης και μεγάλης σχεδιαστικής ποιότητας(ειδικά στις επικές του σκηνές μάχης και απεικονίσεις της υπαίθριας ζωής) που δεν έβλεπαν σε μουσεία αλλά διάβαζαν στο σαλόνι του σπιτιού τους(ή όπου αλλού μπορεί να απολαύσει κάποιος ένα πολύ καλό κόμικ τέλος πάντων!!)Ο ίδιος τελειομανής όπως ήταν μπορεί και να ξόδευε πενήντα ώρες τη βδομάδα για να τελειώσει μία σελίδα του Valiant...Όταν σήμερα πολλά πρώτα ονόματα του χώρου δεν ξοδεύουν τόσο ούτε για ολόκληρο τεύχος...

Το 1970 ο Foster μετά από θέματα υγείας και την αρθρίτιδα να τον ταλαιπωρεί αποφασίζει ότι ήρθε η ώρα να αποσυρθεί από το σχεδιασμό του strip σχεδόν μετά από τριάντα χρόνια. Θα συνεχίζει όμως να γράφει το σενάριο ενώ στα σχέδια τον διαδέχεται ο John Cullen Murphy(και αρκετοί σχεδιαστές επίσης δοκιμάστηκαν για το Κυριακάτικο strip όπως Wally Wood&Gray Morrow).Θα συνεχίσει να συνεισφέρει σεναριακά στον Valiant μέχρι και λίγο πριν το θάνατο του στις 25 Ιουλίου του 1982 μόλις τρεις εβδομάδες πριν από τα 90α γενέθλιά του….



Mαζί με τον Alex Raymond(δημιουργό του Flash Gordon)και τον Burne Hogarth(συνεχιστή του στον Tarzan)θεωρούνται οι μεγάλοι επικοί στην ιστορία των εικονογραφημένων αφηγήσεων σύμφωνα με τον κριτικό και συγγραφέα R.C.Harvey.

H δουλειά του Foster τόσο στον Prince Valiant όσο και στον Tarzan έχει τιμηθεί με πάρα πολλά βραβεία όπως National Cartoonists Society's Reuben Award το 1957, Story Comic Strip Award το 1964,Special Features Award (66-67), Elzie Segar Award το 1978 και Will Eisner Hall of Fame το 1996,και πολλά πολλά άλλα.



O Foster αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς artists της λεγόμενης Golden Age εποχής(και μετέπειτα της Silver Age)και επηρεασμένοι από το έργο του δηλώνουν μεγάλα ονόματα της 9ης τέχνης όπως Jack Kirby, Wally Wood, Carl Barks, Steve Ditko,Jean Giraud(Moebius),Steve Orlando,Jack Davis,John Severin, Joe Kubert, Al Williamson, Bill Ward κ.α. Οι νέες γενιές καλλιτεχνών κόμικς συνεχίζουν να επηρεάζονται από το έργο του. Διεθνείς σειρές κόμικς όπως ‘’El Capitán Truenο’’ των Victor Mora και Ambros , ‘’Eric de Noorman’’ του Hans G. Kresse και ‘’De Rode Ridder’’ του Willy Vandersteen και πολλές άλλες δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν χωρίς τα θεμέλια που πρώτος έβαλε ο Hal Foster. 

Ο μυθιστοριογράφος επιστημονικής φαντασίας Ray Bradbury θεώρησε ότι ο Foster ήταν ’’ο μεγαλύτερος εικονογράφος στις εφημερίδες της Κυριακής που είχαμε ποτέ’’ Ενώ ο Frank Frazetta δηλώνει για τον Foster (και ειδικά για τη δουλειά του και στον Tarzan) ότι " αποτελεί ένα ορόσημο τελειότητας στην αμερικάνικη τέχνη του 20ου αιώνα που δεν πρόκειται να ξεπεραστεί.." Και πραγματικά το ασυναγώνιστο ταλέντο του Foster και η μεγάλη του προσφορά στο κόσμο της 9ης τέχνης δε θα ξεπεραστεί ποτέ.

Το κείμενο αυτό θα το βρείτε και στο 4ο τεύχος του περιοδικού Epifany_Comics που κυκλοφορεί. Μην το χάσετε!!