Τετάρτη 30 Ιανουαρίου 2019

Andre Franquin - Από τον Πολύχρωμο Marsupilami μέχρι τις Μαύρες Ιδέες

Franquin 

Γράφει ο Σπύρος Ανδριανός
Επιμέλεια Elodie Kohler Ανδριανού

Σήμερα θα σας παρουσιάσω ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα της Γαλλοβελγικής σχολής των κόμικ και γενικότερα της 9ης τέχνης και έναν από τους πιο αγαπημένους μου δημιουργούς.Γεννημένος στις 3 Ιανουαρίου του 1924 ο Andre Franquin έκανε τη παρθενική του εμφάνιση στη βιομηχανία των κόμικ το 1946 όταν ανέλαβε τις ιστορίες των Spirou&Fantasio τις οποίες είχε μόλις αφήσει ο δημιουργός τους Jije(που υπήρξε μέντορας του).Από τότε και μέχρι το τέλος της ζωής του το 1997 δεν σταμάτησε να δημιουργεί ιστορίες που διαβάστηκαν από εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και να μας προσφέρει διασκεδαστικούς χαρακτήρες που αποτελούν ορόσημο στον κόσμο της 9ης τέχνης και όχι μόνο.




Γνωστός για την ποιότητα του σχεδιαστικού του στυλ(ειδικά στην κίνηση)την δυναμική του γραμμή,τα πλούσια background και το χιούμορ του(συχνά χρωματισμένο με "ποίηση",αλλά και μαύρους τόνους)ο Franquin δούλεψε σε περιόδους που τα κόμικ θεωρούνταν "παιδικά" αναγνώσματα.Κατόρθωσε όμως να δημιουργήσει ιστορίες που με τα νοήματα τους,μπορούσαν να απευθυνθούν και σε ένα πιο "ενήλικο" κοινό και να βάλει μέσα σε αυτές θέματα πολιτικού και οικολογικού περιεχομένου.Άς δούμε μαζί τις πιο γνωστές(και μη)δουλειές του μεγάλου αυτού καλλιτέχνη.



 Spirou et Fantasio:Οι περιπέτειες του groom Spirou και του δημοσιογράφου φίλου του(και συχνά οξύθυμου)Fantasio είναι κάτι σαν μύθος για την Γαλλοβελγική σχολή των κόμικ.Ίσως το μακροβιότερο BD κόμικ των εκδόσεων Dupuis, με 55 άλμπουμ μέχρι στιγμής,δημιουργημένα από τα μεγαλύτερα ονόματα στο χώρο της 9ης τέχνης(Jije,Fournier,Rob-Vel,Tome&Janry κ.α.)Δημιουργήματα του Rob Vel από τα τέλη της δεκαετίας του '30,ήδη οι Spirou και Fantasio ήταν ένα από τα πιο αγαπημένα και πολυδιαβασμένα BD κόμικ όταν τη σειρά ανέλαβε ο Franquin το 1946,παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Jije που δούλεψε στο κόμικ για μία περίπου τριετία(1943-1946).


O Franquin κυριολεκτικά θα "αναγεννήσει" τη σειρά και θα δημιουργήσει ένα ολόκληρο σύμπαν από αυτήν.Προσθέτοντας νέους χαρακτήρες(Comte de Champiniac,Zantafio,Seccotine και φυσικά τους αξιαγάπητους Gaston και Marsupilami που θα δoύμε και παρακάτω)και δημιουργώντας μεγαλύτερες σε έκταση ιστορίες(συχνά συνεργαζόμενος με σεναριογράφους/σχεδιαστές όπως ο Greg,Roba κ.α.),με πλουσιότερο σενάριο(θίγοντας και θέματα όπως του Ψυχρού πολέμου και των δικτατοριών),μπλέκοντας το δίδυμο σε μεγάλες(και ενίοτε επικίνδυνες)περιπέτειες.Η περίοδος του Franquin θεωρείτε ως η καλύτερη και πιο πετυχημένη(αλλά και πιο ώριμη) του τίτλου,προκαλώντας το θαυμασμό ακόμα και μεγάλων δημιουργών όπως ο Herge.Ο Franquin αργότερα αποφάσισε να αφοσιωθεί στο σχεδιασμό του Gaston και άλλων σειρών και εγκατέλειψε το 1969 την σειρά.Δεν μετάνιωσε που άφησε τον Spirou αφού ποτέ δεν θεώρησε τους κεντρικούς χαρακτήρες "δικά του παιδιά" αλλά μετάνιωσε που άφηνε τους δευτερεύοντες χαρακτήρες(Champignac,Zorglub κ.α.)που ο ίδιος δημιούργησε...Στην χώρα μας έχουν κυκλοφορήσει γύρω στα 18 άλμπουμ της σειράς με τα 7 που κυκλοφόρησε η Μαμούθ κόμιξ να είναι αυτά της περιόδου του Franquin,ενώ 11 άλμπουμ κυκλοφόρησαν και οι εκδόσεις Modern Times αλλά με ιστορίες των Tome&Janry.




Gaston Lagaffe: Ο Gaston πρωτοεμφανίστηκε στις σελίδες του Spirou(τεύχος#985) στις 28 Φεβρουαρίου του 1957 για να γεμίσουν κάποιες κενές σελίδες στο περιοδικό και επίσης για να παρουσιαστεί με χιουμοριστική ματιά η καθημερινή ζωή στα γραφεία του περιοδικού.Στο τεύχος #1014 του περιοδικού ο Gaston εμφανίστηκε πρώτη φορά σε ιστορία των Spirou et Fantasio(που αργότερα βγήκε σε άλμπουμ με γενικό τίτλο Le Voyager du Mesozoique/Ταξιδευτής από τον Μεσοζωικό αιώνα - Μαμούθ 1998).



Στην αρχή είχε μονάχα σύντομες εμφανίσεις στις ιστορίες του διδύμου,αφού δεν άνηκε στο κεντρικό cast της σειράς.Αργότερα όμως  ρόλος του μεγάλωσε περισσότερο όπως στο άλμπουμ La Foire aux gangsters του 1958.Ο Gaston είναι αδέξιος,αθεράπευτα τεμπέλης και κάνει πολλά λάθη στη δουλειά του.Στην αρχή είχε αφεντικό τον Fantasio,αλλά όταν ο Franquin σταμάτησε να σχεδιάζει τις περιπέτειες των Spirou&Fantasio,αντικαταστάθηκε από τον Prunelle μέχρι το τέλος της σειράς.Προσελήφθη στο περιοδικό σαν ένα είδος κούριερ(το παιδί για τα μηνύματα)αλλά ο ίδιος είναι πολλά άλλα πράγματα(εφευρέτης,μάγειρας,χημικός με πλήρη αποτυχία φυσικά)αλλά το πραγματικό του ταλέντο είναι ο ύπνος!!Αγαπάει τη φύση και τα ζωάκια(που κατέχει μπόλικα)Ο Franquin ήθελε να δημιουργήσει έναν χαρακτήρα χωρίς αξιώσεις,λίγο χαζούλη,και άσχημο.

Όπως και ο Segar αρκετά χρόνια πριν με τον Popeye,έτσι και ο Franquin με τη δική του δημιουργία κατάργησε τους στερεοτυπικούς "ωραίους" ή έστω εμφανίσιμους ήρωες στα κόμικς.Με τον συνεργάτη του Yvan Delporte,o Franquin δημιούργησε τη προσωπικότητα του γκαφατζή ήρωα του ενώ το όνομα του βασίστηκε τόσο σε αυτό ενός εξίσου γκαφατζή φίλο του Delporte(κάποιον Gaston Mostraet)όσο και στον πεθερό του Fraquin...Η σειρά απαριθμεί γύρο στα 21 άλμπουμς ενώ στη χώρα μας ο Gaston δημοσιεύτηκε στο βραχύβιο περιοδικό Αστραπή τη δεκαετία του '80 και αρχές δεκαετίας του '90 είχαν κυκλοφορήσει και 6 άλμπουμς απο τις εκδόσεις ΑΛΘΑΓΙΑ.




Modeste et Pompon:Η σειρά δημιουργήθηκε το 1955 από τον Franquin αλλά για το "αντίπαλο" περιοδικό του Le Journal de Spirou,το εξίσου πασίγνωστο Le Journal de TinTin όπου και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 19 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς.O Franquin έχοντας αποχωρήσει από τον Dupuis εξ' αιτίας οικονομικών ρυθμίσεων που αφορούσαν τους χαρακτήρες του.Δεδομένου ότι ο Franquin δεν μπόρεσε να βρει τη γραπτή επιβεβαίωση της συμφωνίας τους,αποφάσισε να συμμετάσχει στο προσωπικό του περιοδικού Tintin δημιουργώντας τους Modeste et Pompon.



Μερικοί γνωστοί δημιουργοί βοήθησαν στο σενάριο όπως ο Rene Goscinny(Asterix,Lucky Luke)Peyo(Smurfs,Benoit Brisefer)Greg(Achille Tallon,Bernard Prince)ακόμα και η μητέρα του δημιουργού!!Ο Franquin βρήκε αργότερα τη γραπτή επιβεβαίωση και το θέμα διευθετήθηκε με τον Dupuis.Αλλά το πεντάχρονο συμβόλαιο που είχε με τους Le Lompard δεν μπορούσε να το αγνοήσει και συνέχισε να σχεδιάζει και για τα δύο περιοδικά,οπότε ζήτησε και τη βοήθεια σεναριογράφων που αναφέραμε.Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να θεωρεί τη δουλειά του στο strip ως "πιεστική".Ο υπεύθυνος του περιοδικού TinTin τον άφησε να αποχωρήσει από τη σειρά το 1959(ακόμα και αν το 5 χρόνο συμβόλαιο του δεν είχε λήξει ακόμα)και τη σειρά την συνέχισαν άλλοι καλλιτέχνες(Attanasio,Μittei,Griffo,Eric κ.α.) μέχρι το 1988.Η σειρά στα χρόνια του Franquin θεωρείται μία ατόφια αντανάκλαση της δεκαετίας του '50(μόδα στα ρούχα,επίπλωση σπιτιών,τεχνολογία κ.α.)Κεντρικοί χαρακτήρες είναι οι εξής:

Modeste:Λίγο αδέξιος και οξύθυμος νέος άντρας,περήφανος για τον εαυτό του.Συνήθως είναι ήρεμος(όταν δεν του σπάνε τα νεύρα τα ανίψια του και οι γείτονες του) και αγαπά τη φύση.




Pompon:Η φίλη του Modeste που προσπαθεί να τον κρατά ήρεμο.Η σχέση της με τον Modeste δεν είναι ξεκάθαρη.Σε κάποια άλμπουμ της σειράς εμφανίζεται σαν γυναίκα του.Είναι όμορφη και καλή και συχνά έχει τη ψυχοσύνθεση μιας teenager.

Felix: Μικροπωλητής και φίλος που πάντα προσπαθεί να πουλήσει στον Modeste προϊόντα που ακόμα δεν έχουν κυκλοφορήσει!!O Felix είναι συχνά το επίκεντρο των ξεκαρδιστικών gags της σειράς..




Tα ανίψια του Felix: Kαι σαν να μην έφτανε ο Felix με τα προϊόντα του που συχνά φέρνουν τη καταστροφή έχουμε και τα ανίψια του που ζουν κυρίως στο σπίτι του Modeste...Kάτι σαν τα ανιψάκια του Donald ένα πράγμα...

Mr.Ducrin: Γείτονας που δουλεύει σε φορολογικό γραφείο,και που έρχεται σε αντιπαραθέσεις με τον Modeste.Εμφανίζεται κυρίως στις ιστορίες που έγραψε ο Greg.




Mr.Dubruit:Ένας άλλος γείτονας με θορυβώδη οικογένεια ( Du bruit είναι η γαλλική για "θόρυβο")δημιούργημα του Goscinny όταν έγραφε το σενάριο.Εγκαταλείφθηκε όταν ο Fraquin έδειξε προτίμηση μεγαλύτερη στον Mr.Ducrin.Γενικά και οι δύο γείτονες παίζουν μεγάλο ρόλο στην κωμική εξέλιξη της σειράς(όπως και το μωρό που έχει αναλάβει να προσέχει ο Modeste αντιμετωπίζοντας προβλήματα αϋπνίας,διατροφής και αλλάγματος πάνας).Οι επόμενοι καλλιτέχνες που δούλεψαν στη σειρά ακολούθησαν διαφορετικά μονοπάτια...Οι ιστορίες των Modeste et Pompon έχουν συγκεντρωθεί σε 19 άλμπουμ.




Idées Noires:Η σειρά μαύρου χιούμορ,Idées Noires, δημιουργήθηκε το 1977 σε συνεργασία του Franquin με τους Yvan Delporte,Luce Degotte,Marcel Gottlib για το βραχύβιο περιοδικό(extra έκδοση του Spirou) Le Trombone illustré.Όταν το περιοδικό σταμάτησε να κυκλοφορεί η σειρά συνεχίστηκε στο Fluide Glacial μετά από προτροπή του Gotlib μέχρι και το 1983.Ο ίδιος ο σχεδιαστής περνούσε μία φάση κατάθλιψης(αλλά παρ' όλα αυτά δημιουργική φάση)όταν δημιούργησε την εν λόγο σειρά...



Ιστορίες που εξερευνούν καταθλιπτικές και τρομακτικές φαντασιώσεις και περιλαμβάνουν μερικά από τα πιο ξεκαρδιστικά αλλά και τελείως (κατα)μαύρου χιούμορ gag που έγραψε ποτέ ο Franquin.Άλλωστε θίγουν πολλά θέματα όπως η αυτοκτονία,η βία,η βιομηχανική απερισκεψία,η οικολογική καταστροφή κ.α. όλα σχεδιασμένα σε έντονη αντίθεση μαύρου και άσπρου.



Σε σχέση με τις άλλες δημιουργίες του Franquin η σειρά αυτή θεωρείται η πιο ενήλικη αλλά και πιο σκοτεινή δημιουργία του(όπως άλλωστε προϊδεάζει και ο τίτλος τους).Στην Ελλάδα είχαμε διαβάσει κάποιες από αυτές τις ιστορίες τη δεκαετία του '80 στα περιοδικά Παρα Πέντε και μικρό Παρα Πέντε.



Marsupilami:Ακόμα ένας χαρακτήρας από το Spirou et Fantasio(μετά τον Gaston)που αποκτά δική του(spin off) σειρά.Δημιουργημένος το 1952,το όνομα είναι ένας συνδυασμός των λέξεων marsupial(Μαρσιποφόρο),Pilou-Pilou (το γαλλικό όνομα για το Eugene the Jeep , ένας χαρακτήρας του Segar στον Popeye,που ο Franquin αγαπούσε ως παιδί) και ami(γαλλικά για φίλο) το αγαπημένο Marsupilami αποτελεί ένα υβρίδιο ανάμεσα σε πίθηκο και σκύλο,με κίτρινο χρώμα,μεγάλη δύναμη,μαύρες βούλες και μακρυά ουρά,το οποίο ζει στο δάσος της Παλομπία,και αποκτά το δικό του τίτλο το 1987.
Κάτω από την επίβλεψη του Jean-Francois Moyersοen που ήταν θαυμαστής του έργου του Franquin ο οποίος πουλάει τα δικαιώματα του χαρακτήρα, που ο ίδιος δημιούργησε,για να εκδίδεται με την εταιρεία του Μοyersoen τη Marsu Productions.Ο Franquin επιλέγει τον Greg στο σενάριο(μέχρι το τρίτο άλμπουμ)και αργότερα τον Yann.Σαν σχεδιαστή ο Franquin επιλέγει έναν νεαρό καλλιτέχνη τον Batem.Η σειρά έχει βγάλει περίπου 30 άλμπουμ μέχρι σήμερα.Στη χώρα μας έχουν εκδοθεί 8 άλμπουμ από τις εκδόσεις Μαμούθ Κόμιξ.

Ένας από τους μεγαλύτερους σχεδιαστές της λεγόμενης Γαλλοβελγικής σχολής και γενικότερα της 9ης τέχνης,ο Franquin ήταν ένα εξέχον μέλος της πρώτης γενιάς της " Marcinelle School " (École de Marcinelle), η οποία συγκροτήθηκε επίσης από τους Morris(Lucky Luke) και Will(Tif et Tondu).Ο Franquin έχει επηρεάσει με το έργο του πολλούς σχεδιαστές και δημιουργούς.
Aνάμεσα στους οποίους τους Marcel Gotlib(που δήλωσε ότι έμαθε να σχεδιάζει διαβάζοντας το άλμπουμ Le Nid des Marsupilamis-Στη φωλιά των Μαρσουπίλαμι/Μαμούθ Κόμιξ 1998)τους συνεχιστές του Spirou Jean-Claude Fournier,Nic Broca και ειδικά τον Janry(Jean-Richard Geurts)και τον Ισπανό Francisco Ibáñez δημιουργό των Μortadelo y Filemon(Αντιρίξ&Συμφωνίξ).Ο Hergé επίσης εξέφρασε επανειλημμένα τον θαυμασμό του για το έργο του Franquin δηλώνοντας : "Σε σύγκριση με αυτόν, είμαι μόνο ένας φτωχός σχεδιαστής".



Ο Franquin μας άφησε λίγες μέρες μετά τα 73α γενέθλιά του,στις 5 Ιανουαρίου του 1997.Τα έργα του και οι χαρακτήρες του όμως θα παραμείνουν αθάνατα και θα διασκεδάζουν πάντα νέες γενιές αναγνωστών.

Eυχαριστώ τη γυναίκα μου Elodie Kohler Aνδριανού για τη πολύτιμη βοήθεια της στη συγγραφή αυτού του άρθρου


Σπύρος Ανδριανός

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου