Τετάρτη 1 Μαΐου 2019

O Peyo και ο κόσμος του.

Γράφει ο Σπύρος Ανδριανός
Επιμέλεια Elodie Kohler Ανδριανού

Σήμερα θα σας παρουσιάσω έναν μεγάλο δημιουργό όχι μόνο της λεγόμενης Γαλλο-Βελγικής σχολής των κόμικ,αλλά και της 9ης τέχνης γενικότερα..Ο λόγος για τον γεννημένο στις 25 Ιουνίου του 1928 στο Schaerbeek του Βελγίου,Pierre Culliford ή ως πιο γνωστό μας με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Peyo(βασιζόμενος στο χαϊδευτικό του ονόματος του Pierrot).




Ξεκίνησε τη καριέρα του όταν ήταν μόλις 15 ετών σε στούντιο κινουμένων σχεδίων του Βελγίου( Compagnie belge d'actualités/CBA) όπου συνάντησε και άλλους δημιουργούς που εξελίχθηκαν σε μεγάλα ονόματα όπως οι Andre Franquin και Morris.



Σύντομα τον κέρδισαν τα κόμικ και άρχισε να δημοσιεύει δουλειές του σε εφημερίδες όπως η Le Soir,στην οποία δημοσίευε το strip του Pussy(που θα δούμε παρακάτω)ενώ στη δεκαετία του '50 άρχισε να δουλεύει για το θρυλικό περιοδικό Spirou,και στη δεκαετία του '60 θα δημιουργήσει τα δικά του στούντιο παίρνοντας υπό τις δημιουργικές του φτερούγες καλλιτέχνες όπως τους François Walthéry(Νatacha,Le Vieux Bleu),Gos(Boubou,Natacha) και Marc Wasterlain(Doctor Poche).Στις συνείδηση όλων μας o Peyo έχει μείνει σαν ο δημιουργός των Schtroumpfs(Smurfs/Στρούμφς)αλλά η προσφορά του στα κόμικς και οι δημιουργίες του είναι πολύ περισσότερη από όσο ίσως γνωρίζουμε..Παρακάτω θα ρίξουμε μία ματιά στις σημαντικότερες από αυτές,οι οποίες όμως επισκιάστηκαν από τη τρομερή επιτυχία και δημοτικότητα που είχαν τα Στρουμφάκια....




Pied-Tendre : Αυτή είναι η πρώτη δημιουργία του 18χρονου Peyo.Η οποία δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1946 στο παιδικό ένθετο Riquet,της εφημερίδας L'Occident.Πρόκειται για τις περιπέτειες ενός μικρού ινδιάνου,περίπου στο ίδιο στυλ με την πρώτη μορφή που είχε ο Οumpah-Pah του Uderzo.



Johan (et Pirlouit) : Έχοντας ήδη δουλέψει για την εφημερίδα L'Occident,o Peyo θα πάρει αυτό που λέμε "το βάπτισμα του πυρός" ως επαγγελματίας σχεδιαστής όταν θα αρχίσει να σχεδιάζει για την εφημερίδα La Dernière Heure.Εκεί το 1946 θα παρουσιάσει μία καινούργια δημιουργία του τον γενναίο ιππότη Johan,αρχικά βουβά gags και από το 1947 με  μεγαλύτερες ιστορίες.

Johan το 1952 στην εφημερίδα Le Soir


Από το 1950 ο χαρακτήρας δημοσιεύτηκε επίσης στην εφημερίδα Le Soir(για την οποία είχε δημιουργήσει όπως θα δούμε και παρακάτω το χαρακτήρα Poussy)καθώς επίσης και δύο χρόνια αργότερα(1952) θα δημοσιευτεί και στο περιοδικό Spirou.Eκει το strip θα γίνει έγχρωμο(με τα χρώματα να τα βάζει η γυναίκα του Peyo,η Nine)και ο χαρακτήρας θα υποβληθεί σε ένα μερικό make over(τα αρχικά ξανθά του μαλλιά θα γίνουν μαύρα)ενώ θα γνωρίσει και το φίλο του που θα τον συντροφεύει στις μετέπειτα περιπέτειες του,τον νάνο Pirlouit μαζί με τη κατσίκα του Βiquette.


Ο μικρός νάνος θα αποδειχθεί τόσο δημοφιλής που το κόμικ θα ονομαστεί Johan et Pirlouit(από το 4ο άλμπουμ της σειράς).Η Dupuis θα εκδώσει τα 13 πρώτα άλμπουμ της σειράς(1954-1970),με τη Lombard να αναλαμβάνει τα υπόλοιπα. Είναι η μόνη σειρά την οποία έχει σχεδιάσει εξολοκλήρου ο Peyo,χωρίς βοήθεια από τους συνεργάτες του.Μετά το θάνατο του Peyo τη σειρά θα αναλάβει ο Yvan Delporte με σχέδια του Alain Maury.Στη σειρά αυτή όπως θα δούμε και αργότερα,θα κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση τα θρυλικά Στρούμφ τον Οκτώβριο του 1958 που θα κλέψουν τη παράσταση και θα αποτελέσουν τη μεγαλύτερη δημιουργία του σχεδιαστή.

Στα ελληνικά ιστορίες τους είχαμε διαβάσει επίσης και τη δεκαετία του '80 στο περιοδικό Αστραπή(μαζί με τη πρώτη εμφάνιση των Στρούμφ).




Poussy : Δημιουργήθηκε το 1949 για την Βελγική εφημερίδα Le Soir.Η σειρά εξιστορεί τη καθημερινή ζωή μίας ασπρόμαυρης γάτας με όλα της τα απρόοπτα...Συνήθως οι ιστορίες είναι βουβές,άλλες φορές ακόμα και αν ο Pοussy δεν μιλάει,"μιλάνε" για εκείνον οι σκέψεις του(τις οποίες τις βλέπουμε σε μπαλονάκια).Αν και πολύ επηρεασμένος την εποχή εκείνη από τον Walt Disney,ο Peyo δεν παρουσιάζει "ανθρωπομορφικά"(όπως ο Disney Με τον Mickey)τον χαρακτήρα του.

Poussy το 1949 στην εφημερίδα  Le Soir.
Ενώ επίσης δεν δημιουργεί μία οικογένεια γύρω από τον γάτο του(σε αντίθεση με αυτό που κάνει ο φίλος του Jean Roba με το πασίγνωστο επίσης Boule et Bill).Οι άνθρωποι γύρο από τον Poussy έρχονται σε δεύτερο ρόλο,συχνά χωρίς όνομα και με ακαθόριστη μορφή από panel σε panel..Τα gags, χωρισμένα σε τέσσερα κουτιά, λένε μικρές ιστορίες της καθημερινής ζωής. Το "Le Soir" θα τα δημοσιεύσει ακανόνιστα μέχρι το 1960, τότε το εβδομαδιαίο Spirou θα αναδημοσιεύσει τη σειρά το 1965, στη συνέχεια σχεδιασμένη από τον Lucien De Gieter.Η σειρά επίσης δείχνει το ταλέντο του Peyo να δημιουργεί απλές ιστορίες,στοχεύοντας το νεανικό κοινό.




Αργότερα όταν το 1961 ο δημιουργός θα εγκαταλείψει τη σειρά, άλλοι καλλιτέχνες(όπως είδαμε και παραπάνω) θα αναλάβουν το strip φυσικά κάτω από τη καθοδήγηση του Peyo.Στα ελληνικά θυμάμαι μία έκδοση αρχές δεκαετίας του '90 σαν Ρόμπυ ο τρομερός γάτος.



Les Schtroumpfs(Τhe Smurfs) : Όπως είδαμε και παραπάνω τα αγαπημένα σε όλους Στρουμφάκια δημιουργήθηκαν τον Οκτώβριο του 1958 με την εμφάνιση τους στην ιστορία των Johan & Pirlouit " La Flûte à Six Trous"(To φλάουτο με τις 6 τρύπες).Το όνομα τους ξεκίνησε σαν αστείο ανάμεσα στον Peyo και το φίλο του Andre Franquin.O Peyo σε ένα δείπνο με τον Franquin,θέλησε να ζητήσει το αλάτι,αλλά τη στιγμή εκείνη ξέχασε τη λέξη και απλά του είπε "Δώσε μου το Στρούμφ"(Passez-moi le schtroumpf αντί για le sel/το αλάτι).Όλη τη νύχτα τη πέρασαν μιλώντας με τη διάσημη πλέον "στρουμφοδιάλεκτο" που γνωρίσαμε στα μπλέ πλασματάκια.Το όνομα των χαριτωμένων πλασμάτων που μόλις είχε δημιουργήσει ο Peyo είχε πλέον βρεθεί.


Η γυναίκα του Peyo,Nine,ήταν εκείνη που πρότεινε και το μπλε χρώμα τους(αφού το πράσινο που είχε σκεφτεί ο Peyo αρχικά θα μπερδεύονταν με το χρώμα του δάσους).H επιτυχία τους υπήρξε τεράστια και επισκίασε κάθε άλλη δημιουργία του Peyo,είτε προγενέστερη είτε μεταγενέστερη...Τα σενάρια της σειράς επίσης απογειώθηκαν και με τη βοήθεια του editor in chief του Spirou,Yves Delporte,που βλέποντας τη δυνατότητα που είχε ο δημιουργός με τους χαριτωμένους αυτούς χαρακτήρες,τον έπεισε να δημιουργήσει την ολόδική τους σειρά(η οποία μέχρι σήμερα έχει φτάσει στα 37 άλμπουμς και πάρα πολλά spin offs και άλλες εκδόσεις).Επίσης όσο και αν η σειρά φαίνεται ότι απευθύνετε σε μικρότερες ηλικίες,στη πραγματικότητα τα σενάρια των Peyo&DelPorte περιέχουν μεγάλη κοινωνική σάτιρα,ενώ άλλες ιστορίες περιέχουν σουρεαλιστικά στοιχεία.


Στην ιστορία «Le Schtroumpfissime» (1964) τα Στρούμφ εκλέγουν προσωρινό ηγέτη κατά τη διάρκεια της απουσίας του Big Papa Smurf(Μπαμπα Στρούμφ). Με τη νομιμοποίηση των ψήφων όμως ο προσωρινός ηγέτης αυτός,αυτοανακηρύσσεται  βασιλιάς και σύντομα εγκαθιστά μια τυραννία. Αυτό αναγκάζει τα άλλα Smurfs να οργανώσουν ένα υπόγειο κίνημα αντίστασης, το οποίο οδηγεί σε έναν άμεσο πόλεμο. Στο «Schtroumpf vert et vert Schtroumpf» (1972) βλέπουμε ολόκληρο το χωριό διχασμένο στο ερώτημα  εάν ένα ανοιχτήρι μπουκαλιών πρέπει να αποκαλείται ως "ανοιχτήρι" ή "μπουκάλι". Η συζήτηση προκαλεί πολλή οργή και παρακινεί τα Στρουμφάκια να χωρίσουν την πόλη τους σε ένα βόρειο και νότιο μέρος, που καθένας ισχυρίζεται ότι η προφορά των συγκεκριμένων λέξεων και φράσεων είναι η σωστή.




Η σειρά γνώρισε μεγάλη επιτυχία και στην Αμερική όταν τα studio Hanna-Barbera δημιούργησαν το 1981 τη γνωστή σε όλους μας τηλεοπτική σειρά cartoon,η οποία είχε την επίβλεψη του ίδιου του Peyo και διήρκεσε 9 σεζόν.Από αυτά τα cartoon τα Στρουμφάκια έγιναν γνωστά και στη χώρα μας τη δεκαετία του '80(καθώς και μέσα από τη δημοσίευση τους αρχικά από το περιοδικό SuperBoy και μετά σε μορφή άλμπουμ από διάφορους εκδότες όπως Modern Times και Χελώνα )Μετά το θάνατο του Peyo tα παιδιά του,Thierry και Veronique χειρίζονται τώρα τις επιχειρηματικές δραστηριότητες των Smurfs, συμπεριλαμβανομένου του merchandising, της κυκλοφορίας του περιοδικού Schtroumpfs και της επίβλεψης της δημιουργίας του θεματικού πάρκου Smurfs στο Maizières-lès-Metz της Γαλλίας.


Το 1980 τα Smurfs έγιναν οι επίσημες μασκότ της βελγικής ομάδας κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων στη Μόσχα.Η αυξανόμενη επιτυχία και ζήτηση για νέες ιστορίες,έκανε τον Peyo να "εγκαταλείψει" τα άλλα του παιδιά και να ζητήσει βοήθεια από άλλους καλλιτέχνες για να τις συνεχίσει.Καθ 'όλη τη διάρκεια των ετών, αρκετοί νέοι καλλιτέχνες ήρθαν να εργαστούν σε αυτό που επρόκειτο να γίνει γνωστό ως Studio Peyo. Ο François Walthéry και ο Gos ήταν από τους σημαντικότερους βοηθούς του Peyo στη δεκαετία του 1960, αλλά και οι Derib , Lucien De Gieter , André Benn , Roger Leloup, Ο Francis , ο Marc Wasterlain , ο Albert Blesteau και ιδιαίτερα ο Daniel Desorgher εργάστηκαν στο ατελιέ του Peyo στη λεωφόρο Boetelaer στις Βρυξέλλες. Ο Yvan Delporte παρέμεινε πιστός συνεργάτης του στα σενάρια.




Pierrot et la Lampe : Αυτός ο χαρακτήρας,που έχει το ίδιο όνομα με τον δημιουργό του,πρωτοεμφανίστηκε το 1960 σαν supporting strip,στο περιοδικό που εξέδιδε ο Benoît Gillain(γιος του Jije)Bonux-Boy μια δική του δημιουργία.Πρόκειται για ένα μικρό αγόρι που ανακαλύπτει ένα λυχνάρι με ένα τζίνι.Κάτι σαν μοντέρνος Αλαντίν ας πούμε...Φυσικά οι κωμικοτραγικές καταστάσεις και οι καταστροφικές παρεξηγήσεις δεν θα αργήσουν να κάνουν την εμφάνιση τους...Οι 3 ιστορίες αργότερα ανασχεδιάστηκαν για να προσαρμοστούν τόσο στο περιοδικό Spirou(δημοσιεύτηκαν το 1965 και 1966)όσο και για το περιοδικό Schtroumpfs το 1990 και 1992(αν και παρουσιάστηκαν και κάποια νέα επεισόδια).




Benoît Brisefer : H πρώτη δημιουργία των στούντιο Peyo.Γνωστή επίσης σαν Steven Strong.Παρουσιάστηκε to 1960 στο #1183 τεύχος του Journal de Spirou.Πρόκειται για ένα αγοράκι που διαθέτει υπεράνθρωπες δυνάμεις(τις οποίες όμως σχεδόν δεν τις γνωρίζει κανένας),με τις οποίες πολεμάει κάθε λογής κατεργαραίους,τις οποίες όμως χάνει κάθε φορά που συναχώνεται....O Benoît παρουσιάζεται να μην έχει γονείς,μένει στη πόλη της Vivejoie-La-Grande και έχει για παρέα έναν οδηγό ταξί τον κύριο Jules Dussiflard και την γηραιά κυρία Adolphine(που άθελα της χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή ενός κακού ρομπότ με τη μορφή της,από τον Serge Vladlavoka).O Peyo για τη σειρά αυτή είχε βοηθούς τόσο στο σχεδιασμό της,όσο και στο σενάριο.


Ο Will σχεδίασε τα ντεκόρ και τη πόλη που ζει ο Benoît,και ο François Walthéry πολλές από τις ιστορίες,στις οποίες το όνομα του Peyo έμπαινε σαν σήμα κατατεθέν(όπως του Disney).Το 1993 η σειρά συνεχίστηκε από τους Pascal Garray(σχέδιο)και τον γιο του Peyo,Thierry Cullifard στο σενάριο από τις εκδόσεις Lombard.Στα Ελληνικά οι ιστορίες του Benoît(γνωστού σε εμάς σαν Πίκος)δημοσιεύτηκαν στη δεκαετία του '80,στα Χρυσά Κόμικς των εκδόσεων Multditions(σε 9 άλμπουμς)σε μετάφραση της Έλενας Ακρίτα.Συνολικά έχουν κυκλοφορήσει 14 άλμπουμ της σειράς.




Jacky et Celestin : Η περιπετειώδης αυτή σειρά δημιουργήθηκε από τον Peyo με σκοπό να αντικαταστήσει εκείνη του Poussy.Πρόκειται για τις περιπέτειες δύο αχώριστων φίλων.Δημοσιεύτηκε στην ίδια εφημερίδα τη Le Soir Illustré από το 1960 μέχρι το 1965.Το σχεδιασμό της ανέλαβαν διάφοροι σχεδιαστές όπως οι François Walthéry,Derib,Will και Lucien De Gieter,σε σενάρια των Gos και Vicq.To Journal de Spirou αναδημοσίευσε 3 από τις 10 συνολικά ιστορίες το 1978-1979,ενώ οι εκδόσεις Dupuis τις έβγαλαν σε μία συλλογή το Peches de Jeunesse το 1980.



Το 1992 ο εκδοτικός οίκος Lombard αγόρασε τα δικαιώματα των δημιουργιών του Peyo.Η συμφωνία με τον εκδοτικό οίκο περιελάμβανε όχι μόνο νέα άλμπουμς Les Schtroumpfs, αλλά και νέα για τον Benoît Brisefer και το αγαπημένο του Peyo(που θεωρούσε ότι απο εκεί ξεκίνησαν όλα)Johan et Pirlouit...Δυστυχώς ο Peyo δεν έζησε για να δει "τα παιδιά" του να φτάνουν μέχρι τη νέα χιλιετία.Παραμονές Χριστουγέννων του 1992(24/12) θα πεθάνει από καρδιακή προσβολή σε ηλικία μόλις 64 ετών...Θα ζει όμως για πάντα στις καρδιές εκατομμυρίων αναγνωστών του,μέσα από τις αθάνατες δημιουργίες του...Και έχει κερδίσει επάξια μία θέση στους μεγαλύτερους δημιουργούς της 9ης τέχνης που έδειξαν με το έργο τους,ότι τα κόμικς είναι ίσως η μεγαλύτερη τέχνη.

Ευχαριστώ πολύ τη γυναίκα μου Elodie Kohler Ανδριανού για την πολύτιμη βοήθειά της στην συγγραφή αυτού του άρθρου.

Σπύρος Ανδριανός


2 σχόλια: