Γράφει ο Σπύρος Ανδριανός
Γεννημένος στο Τσέστερ του Ιλινόις τον Δεκέμβριο του 1894, ο Elzie Crisler Segar ανήσυχο πνεύμα, έζησε μια ταραχώδη νεανική ηλικία στην οποία ακολούθησε ένα σωρό δουλειές μέχρι να αρχίσει να ασχολείται με το σχεδιασμό κόμικς. Η οικογένεια ζούσε σε ένα σπίτι στην οδό Harrison, κοντά στα απότομα City Steps του Chester. Ο πατέρας του ζούσε ζωγραφίζοντας σπίτια και κρεμώντας ταπετσαρίες, μια επιχείρηση που ήθελε πολύ να συμμετάσχει ο μικρότερος γιος του.
Αλλά παρόλο που βοήθησε τον πατέρα του στις εσωτερικές του δουλειές, ο Elzie είχε ήδη προσελκύσει άλλα είδη καλλιτεχνικής έκφρασης. Εργάστηκε τοπικά ως φωτογράφος, ακόμη και μουσικός. Πέρα από όλα αυτά, εργάστηκε στην τοπική κινηματογραφική αίθουσα, την Opera House του Bill Schuchert . Σαν μηχανικός προβολής είχε δει πολλές από τις πρώτες μικρού μήκος ταινίες του Charlie Chaplin, οι οποίες τον επηρέασαν στο να αποτυπώσει παρόμοιες τρελές καταστάσεις στο χαρτί. Όταν οι πρώτες του δουλειές απορρίφθηκαν, αποφάσισε να παρακολουθήσει εντατικά μαθήματα σχεδίου δι' αλληλογραφίας και να δοκιμάσει την τύχη του στο Σικάγο.
Εκεί θα τον πάρει υπό την προστασία του ένας άλλος μεγάλος δημιουργός ο Richard F. Outcault (πατέρας του Yellow boy και του Buster Brown) που είχε εξελίξει τα κόμικς με τη μορφή που έχουν σχεδόν μέχρι σήμερα. Ο Outcault τον συστήνει αμέσως στον διευθυντή της Chicago Evening Post, όπου εκεί θα αρχίσει το πρώτο του κόμικς στριπ, Charlie Chaplin's Comic Caper, εμπνευσμένο φυσικά από τις ταινίες του Chaplin που έβλεπε. Οι δύο επόμενες δουλειές του θα είναι τα strip And They Get Away With It (Μάιος-Σεπτέμβριος 1917) και Barry the Boob (Σεπτέμβριος 1917-Απρίλιος 1918). Σύντομα το ταλέντο του θα τραβήξει τη προσοχή των υπεύθυνων της King Feature Syndicate που είχε ιδρυθεί το 1916 από τον Randplh Hearst. O Segar αρχίζει να δουλεύει για αυτούς, μετακομίζει στη Νέα Υόρκη και δημιουργεί τo strip Looping the Loop το 1919 ενώ στις αρχές του 1920 ένα ακόμα νέο στριπάκι το 5.15 ή Sappo.
 |
| Promotional εικόνα για τα strip του Segar Thimble Theater και 5.15 |
Η σχετική επιτυχία του strip κάνει τα αφεντικά του να του ζητήσουν τη δημιουργία ενός δεύτερου strip και έτσι τον Δεκέμβριο του 1919 ξεκινά το Thimble Theater του οποίου οι πρωταγωνιστές (Olive Oyl, ο αρραβωνιαστικός της Harold Hamgravy και ο κακός της υπόθεσης Willie Wormwood ) μέσα σε μονοσέλιδα panels αναλαμβάνουν σε κάθε ιστορία και έναν διαφορετικό ρόλο. Σταδιακά προστίθενται νέα πρόσωπα όπως ο αδελφός της Olive o Castor, οι γονείς της Cole & Nana Oyl κα και κάπως έτσι το στριπ συνεχίζει για τα επόμενα 10 χρόνια...
 |
| O Segar με το..παιδί του! |
Στο strip της 17ης Ιανουαρίου του 1928 στη New York Evening Standard και ενώ ο Castor ψάχνει στο λιμάνι για κάποιο ναυτικό που θα τον πάει στο νησί Dice στις ακτές της Αφρικής, συναντά έναν άσχημο και μονόφθαλμο ναύτη με μία πίπα στο στόμα, τον οποίο ρωτάει αν είναι ναυτικός για να πάρει τη πληρωμένη απάντηση από εκείνον «Ja Think I'm a cowboy?» και ο Castor τον προσλαμβάνει... Κάπως έτσι ξαφνικά ο Popeye, εισέβαλε στις ζωές των πρωταγωνιστών του Thimble Theater όσο και των αναγνωστών...
Ο Segar δεν είχε σκοπό να χρησιμοποιήσει το νέο αυτό χαρακτήρα περισσότερο από ένα story arc, αλλά τα γράμματα που έπαιρναν από τους αναγνώστες, καθώς και το πώς η παρουσία του ναυτικού άλλαξε ολόκληρη τη φιλοσοφία του στριπ (οι ιστορίες έγιναν ακόμα πιο χιουμοριστικές, απέκτησαν τσαγανό και εκρηκτικό «μπρίο») τον έκαναν να τον κρατήσει σαν μόνιμο χαρακτήρα. Η δημοτικότητα του ναύτη ξεπέρασε αυτή των εδώ και χρόνια πρωταγωνιστών του strip ,με αποτέλεσμα ο Popeye να παραμερίσει τους περισσότερους και να γίνει η κεντρική φιγούρα ολόκληρου του θιάσου...
O Segar μαζί με το σχέδιο του εξέλιξε συνεχώς τον χαρακτήρα του ναυτικού με το πέρασμα του χρόνου. O Popeye έγινε πολυδιάστατος σαν χαρακτήρας, παρότι όπως και οι υπόλοιποι ήρωες της σειράς ήταν περιορισμένης νοημοσύνης... Σίγουρα όμως το θάρρος, και η δύναμη του καθώς και διάθεση του να βοηθήσει όποιον έχει ανάγκη περισσεύουν! Ο θίασος συμπληρώνεται και με άλλους χαρακτήρες (που δυστυχώς δεν επιβίωσαν οι περισσότεροι από τους συνεχιστές του Segar) όπως ο J.Wellington Wimpy (τον γνωρίσαμε σαν Πόλντο στα ελληνικά Ποπάϋ του Δραγούνη ακολουθώντας τη ιταλική μετάφραση)και ο Sweepy (Ρεβυθούλης) που πρωτοεμφανίζεται στις 28 Ιουλίου του 1933 και γίνεται η μεγάλη αδυναμία του Popeye που τον υιοθετεί αμέσως, και ο πατέρας του Popeye τον οποίο ο ναυτικός μας πάντα τον αναζητούσε και τελικά τον βρίσκει το καλοκαίρι του 1937.
 |
| Oλόκληρος ο θίασος του Thimble Theater |
Ο Segar για πρώτη φορά παρουσιάζει έναν θίασο που κερδίζει τη συμπάθεια του αναγνωστικού κοινού, με το να μην αποτελείται από όμορφους ή έστω ευπαρουσίαστους χαρακτήρες, όπου όλοι τους είναι περιορισμένης διανοητικής ικανότητας, ο ίδιος ο πρωταγωνιστής είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που ονομάζουμε όμορφος... Ούτε καν συμπαθητικό δεν μπορούσες να τον πεις στην πρώτη του εμφάνιση... Οι χαρακτήρες του strip δεν είναι τέλειοι άνθρωποι, και αυτό είναι ίσως και το στοιχείο που τους κάνει συμπαθητικούς στον αναγνώστη, και περισσότερο αληθινούς! Κάποτε ο συνεχιστής του Popeye και μαθητής του, O Bud Sagendorf είχε δηλώσει ότι ο Segar έμοιαζε πολύ με το δημιούργημα του, με την έννοια ότι και αυτός είχε μια πολύ απλή ιδέα για το "καλό και κακό, σωστό και λάθος"...
Άλλωστε ο Segar βασίστηκε στην εμφάνιση και τις προσωπικότητες των χαρακτήρων του σε άτομα που θυμόταν από τη γενέτειρά του, φίλους, συγγενείς ή/και συναδέλφους. Μερικές φορές συνδύαζε ορισμένα χαρακτηριστικά από διαφορετικά άτομα σε διαφορετικούς χαρακτήρες. Θα μπορούσε αυτό το γεγονός και μόνο να εξηγήσει γιατί οι χαρακτήρες του, παρά το κωμικό/γελοιογραφικό χαρακτηριστικό τους ,εξακολουθούν να είναι ακόμα και σήμερα τόσο ζωντανοί και αξέχαστοι.
Ο Elzie Crisler Segar δεν μπόρεσε να δει το δημιούργημα του να μεγαλώνει μαζί του (μολονότι πρόλαβε και τον είδε στις κινηματογραφικές αίθουσες από τα κλασσικά cartoon των studio Fleischer) Πέθανε νεότατος από λευχαιμία στις 13 Οκτωβρίου του 1938... Φυσικά το strip το συνέχισαν άλλοι δημιουργοί όπως οι Doc Winner, Tom Sims και Bill Zaboly, ενώ ο βοηθός και γαμπρός του Segar, Bud Sagendrof ανέλαβε από το 1948 το κόμικς του Popeye και το Κυριακάτικο στριπ μέχρι το δικό του θάνατο το 1994. Αν και πολύ ταλαντούχος σχεδιαστικά ο Sagendorf, με τις ιστορίες του θα απευθυνθεί σε περισσότερο παιδικό κοινό. Επιπλέον, θα είναι ο σχεδιαστής εκείνος που θα σχεδιάζει τις περιπέτειες του Popeye για το δικό του πλέον περιοδικό που θα κυκλοφορήσει τον Απρίλιο του 1948.
Γιατί αλήθεια είναι μεγάλη η προσφορά του Segar στην 9η τέχνη;;Μα φυσικά γιατί πέρα από τις αναμφισβήτητα σχεδιαστικές του ικανότητες ο Segar μέσα από τους ήρωες του Thimble Theatre, και ειδικά του βασικού πρωταγωνιστή(μετά το 1929)Popeye, παρουσίαζε (και συχνά ασκούσε κριτική)την Αμερική και τα ιδανικά της, της εποχής του μεγάλου κραχ, τις δυσκολίες της ζωής, τον πουριτανισμό της κοινωνίας απέναντι σε έναν ανύπαντρο, σχεδόν παραμορφωμένο ναυτικό που μεγάλωνε μόνος του ένα παιδάκι που κάποιοι εγκατέλειψαν(όπως άλλωστε είχε συμβεί και στον ίδιο) μαζί με την κακομαθημένη και προβληματική αρραβωνιαστικιά του...
Μέσα από ένα "παιδικό"(όπως τα θεωρούσαν ειδικά εκείνη την εποχή)ανάγνωσμα ο Segar παρουσίαζε την ζωή όπως ήταν και όχι όπως ο κόσμος θα ήθελε να τη "διαβάζει"...Λίγα comic strip είχαν μπορέσει να δείξουν αυτά τα στοιχεία μέχρι τότε...Και μάλιστα με χαρακτήρες τόσο αληθινούς που "μίλαγαν" κατευθείαν στις καρδιές των αναγνωστών...Ο Segar τόλμησε να τα βάλει με το συντηρητισμό τον οποίον οι περισσότεροι δημιουργοί κόμικ της εποχής του απλά δέχονταν ή προσπαθούσαν να τον αγνοήσουν στην καλύτερη των περιπτώσεων...Η επιτυχία του strip Thimble Theater και ειδικά μετά την είσοδο του Popeye στη σειρά, ήταν ότι οι χαρακτήρες του μπορούσαν να κάνουν ότι ακριβώς ήταν απαγορευμένο στη λογικοκρατούμενη και συντηρητική κοινωνία(και του κόσμου των κόμικ) της εποχής εκείνης..
Μπορούσαν να είναι άσχημοι, να είναι χαμηλής νοημοσύνης, να μην είναι τέλειοι το αντίθετο μάλιστα, να μεγαλώνουν παιδί εκτός γάμου, να φέρονται άσχημα στους ενοχλητικούς γονείς τους, να ενεργούν σύμφωνα με το ατομικό τους συμφέρων αδιαφορώντας για τον διπλανό τους και τις συνέπειες μιας τέτοιας πράξης κ.α. Κανένας από τα μεγάλα ταλέντα που διαδέχτηκαν τον μεγάλο δάσκαλο στο comic του Popeye(Sagendorf,Sims&Zaboly,Wildman και οι Ιταλοί δημιουργοί Sangali, Dossi κ.α.)δεν μπόρεσαν να φτάσουν το επίπεδο και την ωριμότητα του Segar...
Το «Thimble Theatre» είναι η τέταρτη μακροβιότερη σειρά κόμικς όλων των εποχών, πίσω από τη σειρά του Rudolph Dirks «Katzenjammer Kids» (1897-2006), το «Benley Alley» του Frank King (1918-) και το Barney Google και Snuffy Smith του Billy DeBeck (1919-). Είναι η τρίτη στη σειρά ως η μακροβιότερη σειρά κόμικς εφημερίδων χωρίς διακοπή ενώ σίγουρα ο Popeye είχε το μεγαλύτερο πολιτισμικό αντίκτυπο από όλα σχεδόν τα προαναφερθέντα αυτά strip καθώς και τα παιδιά έκανε να τρώνε όλο το σπανάκι τους, και οι χαρακτήρες του strip δάνεισαν το όνομα τους σε εκατοντάδες προιώντα ανά το κόσμο(ο Wimpy/Πόλντο σε αλυσίδα fast food, ο Eugene the Jeep στα γνωστά στρατιωτικά οχήματα,Popeye&Brutus σε περιοδικά μόδας στην Ιαπωνία κ.α.)
Ο Segar μέσα από το έργο του επηρέασε τους Jules Feiffer , Carl Barks , Basil Wolverton , Charles M. Schulz , Mort Drucker , Jack Davis , Don Martin , Jack Kirby , Robert Crumb , Bobby London , Kaz , Matt Groening , Stephen Hillenburg , Jeff Smith , Martin Lodewijk και Piet Wijn , Zep , Albert Uderzo , Jean-Emmanuel Vermot Desroches και Florence Cestac ενώ στο Βέλγιο τους Willy Vandersteen , Marc Sleen , Morris , André Franquin , Jean Roba , Dupa , Berck και πολλούς άλλους ενώ οι δημιουργοί του Superman Joe Shuster & Jerry Siegel θεωρούν ότι ο Popeye υπήρξε πηγή έμπνευσης για το δικό τους δημιούργημα το 1938.
Το όνομα του Segar ενέπνευσε το βραβείο Elzie Segar, το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο από την Εθνική Εταιρεία Γελοιογράφων μεταξύ 1971 και 1999. Στη γενέτειρα του Segar, Chester Illinois, ένα πάρκο ονομάστηκε προς τιμήν του, όπου μπορεί επίσης να βρεθεί ένα μεγάλο χάλκινο άγαλμα του Popeye όπως άλλωστε και στη Crysrtal City του Τέξας.
Για τον Elzie Crisler Segar, o Popeye και όλοι οι χαρακτήρες του Thimble Theater ήταν αγαπημένοι φίλοι του, όπως ακριβώς και αυτοί που έχουμε στην αληθινή μας ζωή. Μέσα από αυτούς τους χαρακτήρες ζούσε και ο ίδιος, και όπως ακριβώς και οι ηθοποιοί ενός θιάσου, έτσι και στα δημιουργήματα του, έδινε τη καλλιτεχνική ελευθερία να αυτοσχεδιάζουν, και να προσφέρουν το γέλιο σε όλο το κόσμο μέχρι και σήμερα.Και πάνω απ΄’όλα να παραμείνουν αθάνατοι όπως άλλωστε και ο ίδιος μέσα στο κόσμο της 9ης τέχνης.
Το παραπάνω κείμενο θα το βρείτε και στο έκτο τεύχος του περιοδικού Epifany Comics (στη στήλη the True Masters) που κυκλοφορεί.
Ένα ακόμα άρθρο μου για τη προσφορά του Segar στην 9η τέχνη θα βρείτε και εδώ
