Τρίτη 14 Απριλίου 2020

BAT MAN: The Killing Joke των Alan Moore,Brian Bolland&John Higgins

Γράφει ο Σπύρος Ανδριανός

“All it takes is one bad day to reduce the sanest man alive to lunacy. That's how far the world is from where I am. Just one bad day.” - Joker



ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ SPOILERS ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΜΕ ΔΙΚΗ ΣΑΣ ΕΥΘΥΝΗ

O Joker δε θεωρείται απλά η μεγαλύτερη νέμεσις του Bat Man αλλά και ένας από τους μεγαλύτερους villain στην ιστορία των κόμικς.Δημιούργημα των Bob Kane,James Robinson και Bill Finger(Ο Finger εμπνεύστηκε από τον ηθοποιό Conrad Veidt και τον παραμορφωμένο χαρακτήρα του Gwynplaine στην ταινία του 1928 The Man Who Laughs),ο πρίγκηπας του εγκλήματος έκανε την πρώτη του εμφάνιση στο Bat Man #1 τον Απρίλιο του 1940,και αρχικός σχεδιασμός των δημιουργών,ήταν να αποτελέσει έναν αντίπαλο του νυχτερίδα για μία μόνο ιστορία,μέχρι να βρουν κάποιον άλλο αντίπαλο στην επόμενη...Μάλιστα σε εκείνη τη πρώτη εμφάνιση ο Joker βρίσκει το τέλος του...Ευτυχώς για όλους εμάς τους αναγνώστες,ο χαρακτήρας του Joker αποδείχτηκε τόσο δημοφιλής που σε λίγα τεύχη ξαναγύρισε,και ξαναγύρισε,και ξαναγύρισε...αρκετές φορές στα επόμενα,χαρίζοντας αξέχαστες αναμετρήσεις με τον Bat Man τις επόμενες δεκαετίες..




Το origin του χαρακτήρα παρέμενε αρκετά ασαφές μέσα στις δεκαετίες.Κάποιες σκόρπιες πληροφορίες εδώ και εκεί,οι περισσότερες λεπτομέρειες άλλαζαν ανάλογα με το δημιουργικό Team,και γενικά ο Joker παρέμενε πάντα εκτός από ιδιαίτερα επικίνδυνος και ένα μεγάλο μυστήριο στα μάτια των αναγνωστών.Το 1989 δύο μεγάλοι δημιουργοί οι Alan Moore και Brian Bolland συνεργάστηκαν για να ρίξουν λίγο περισσότερο φως τόσο στο origin του χαρακτήρα,αλλά ακόμα περισσότερο στη παρανοική και μπερδεμένη ψυχοσύνθεση του Joker.Το άρτιο σεναριακά και σχεδιαστικά αποτέλεσμα ήταν το The Killing Joke,που θεωρείται μία από τις πιο (αν όχι η πιο) αριστουργηματικές ιστορίες τόσο του Joker όσο και του Bat Man.Και ανήκει στο κανονικό continuity της DC μέχρι και σήμερα,μετά τα απανωτά reboots(new52,Rebirth)της εταιρείας.



To Detective #168 που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης 


Οι δύο δημιουργοί άντλησαν την έμπνευση τους από διάφορες πηγές.Ο Moore χρησιμοποίησε στοιχεία από το Detective Comics # 168(Φεβρουάριος 1951) και την ιστορία "The Man Behind The Red Hood" των Finger,Schwartz&Mortimer στην οποία μαθαίναμε ότι πριν ο Joker γίνει αυτός που γνωρίζουμε,ήταν ένας μικροκακοποιός με την ονομασία Red Hood.Ο δε Bolland(που στη συγκεκριμένη ιστορία κάνει μία από τις καλύτερες δουλειές του) εμπνεύστηκε και αυτός από τη ταινία The Man Who Laughs(από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Victor Hugo)και την εμφάνιση του Veidt,καθώς και τη ψιλόλιγνη εμφάνιση και το χαμόγελο ενός άλλου villain,αυτού του Judge Death στη σειρά Judge Dredd.Ο Μoore όμως σκέφτηκε να προσδώσει και μια τραγικότητα στο origin του Joker,η οποία δεν υπήρχε στη κλασική εκείνη ιστορία του Finger.



Σύμφωνα λοιπόν με το "νέο" origin ο Joker ήταν κάποτε ένας οικογενειάρχης,παντρεμένος με μία γυναίκα που λάτρευε,και η οποία περίμενε το παιδί τους.Ο ίδιος προσπαθούσε να πετύχει σαν κωμικός(αφήνοντας τη δουλειά χημικού που είχε) χωρίς όμως αποτέλεσμα..Χωρίς χρήματα,με έγκυο γυναίκα,και τις υποχρεώσεις να μεγαλώνουν,αποφάσισε με βαριά καρδιά να συμμετάσχει σε μία ληστεία στο χημικό εργαστήριο όπου δούλευε,παίρνοντας τη ψεύτικη περσόνα του Red Hood.Λίγο πριν τη ληστεία,μαθαίνει ότι η γυναίκα του πέθανε στη γέννα.Πρώτο χτύπημα...Επεμβαίνει ο Bat Man για να εμποδίσει τη ληστεία,ο Red Hood στη προσπάθεια του να ξεφύγει πέφτει μέσα στα χημικά.Δεύτερο χτύπημα..Όταν αργότερα βλέπει πως κατάντησε το πρόσωπο του(ολόασπρο,με πράσινα μαλλιά και κατακόκκινα-σαν βαμμένου κλόουν-χείλια)εκεί είναι που κάτι θα σπάσει ανεπανόρθωτα μέσα του..Welcome to the other side...Joker!!




Η ιστορία θα μεταφερθεί στο σήμερα όπου ο Bat Man θα επισκεφτεί το άσυλο του Arkham,για να συναντήσει τον Joker και να του πει ότι πρέπει να μπει ένα τέλος στη διαμάχη τους,γιατί κάποτε θα οδηγήσει στο απρόσμενο τέλος και των δυό τους....Μονάχα που ο Joker έχει γίνει ήδη..Λούης!!Και όχι μόνο αυτό...Σχεδιάζει και τη μεγάλη του εκδίκηση στον επιθεωρητή Gordon,τον οποίο απαγάγει και τον υποβάλλει σε κάθε λογής σωματικά και ψυχικά βασανιστήρια....Ένα από αυτά είναι να βλέπει σε μεγένθυση τις φωτογραφίες της κόρης του,Barbara(Bat Girl τότε)την οποία ο Joker πυροβόλησε εξ'επαφής,αφήνοντάς την παράλυτη,να σφαδάζει από τους πόνους...Ο Βat Man δε μπορεί να εντοπίσει τα ίχνη του,μέχρι που θα του στείλει πρόσκληση ο ίδιος ο Joker να συναντηθούν...Εκεί στο Λούνα Πάρκ που κρατάει όμηρο τον Gordon...


Ο Μπάτμαν μπαίνει στο λούνα παρκ και αποφεύγει τις παγίδες του Τζόκερ, ενώ ο Τζόκερ προσπαθεί να πείσει τον εχθρό του ότι η ζωή και ο κόσμος είναι "ένα μαύρο, απαίσιο αστείο" που δεν αξίζει να παλέυουμε για αυτόν,και ότι χρειάζεται μόνο μια "κακή μέρα" για να οδηγήσει έναν απλό άνθρωπο στη τρέλα....

Τόσο ο Bat Man όσο και ο Joker είναι τα δημιουργήματα μιας τέτοιας κακιά μέρας,μιας τραγωδίας που άλλαξε τις ζωές τους για πάντα,αλλά τους οδήγησε σε διαφορετικούς-φαινομενικά-δρόμους.Ο ένας έγινε εκδικητής της νύχτας,πολέμιος του εγκλήματος,ο άλλος απλά ένας παρανοικός δολοφόνος..Ουσιαστικά ο Moore προσπαθεί να δείξει ότι ο Bat Man και ο Joker είναι οι διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος..Ή μήπως οι καθρεφτισμένες εικόνες ο ένας του άλλου;;





Μήπως η "κακιά" εκείνη μέρα ήταν η αιτία και όχι η αφορμή για να βγάλουν και οι δυο τους από μέσα τους τη παράνοια που κρυβόταν μέσα τους;;Το εκπληκτικό διφορούμενο τέλος του κόμικ ακόμα και σήμερα παραμένει κλασικό,και αποτελεί θέμα για debate μεταξύ των αναγνωστών και fan σε ολόκληρο τον κόσμο..O Bat Man γελάει με το αστείο του Joker(εξ'ου και ο τίτλος The Killing Joke αναφερόμενο τόσο στο αστείο,όσο και στην κατάληξη),μέχρι τη στιγμή που καταλαβαίνοντας ότι όλο αυτό είναι ένας φαύλος κύκλος,σπάει το λαιμό του Joker,τερματίζοντας την ύπαρξή του τη στιγμή που πλησιάζουν τα περιπολικά...Ή μήπως ο Bat Man και ο Joker που αγωνίζονται εδώ και χρόνια, τερματίζουν όλες τις διαμάχες τους κάνοντας ένα καλό γέλιο για όλα αυτά....Mήπως και ο Bat Man είναι εξ'ίσου παρανοικός με τον Joker,απλά βλέπει το κόσμο με διαφορετική αντίληψη;;




"Sometimes I remember it one way, sometimes another ... If I'm going to have a past, I prefer it to be multiple choice!" - Joker


Άτυπος αφηγητής της ιστορίας είναι ο ίδιος ο Joker,που μέσα από τις αναμνήσεις του βλέπουμε το παρελθόν του αν όμως είναι ακριβώς αυτό..Άλλωστε ο ίδιος παραδέχεται κάποια στιγμή μέσα στην ιστορία ότι "Μερικές φορές το θυμάμαι με έναν τρόπο, μερικές φορές άλλο...." τονίζοντας έτσι τη πλήρη σύγχυση που κυριαρχεί μέσα στην παρανοική ψυχοσύνθεση του...Μαθήματα σεναρίου από τον Alan Moore που όσο περίεργος είναι σαν άνθρωπος,άλλο τόσο σπουδαίος σεναριογράφος είναι,πολλές φορές με έμφαση στο φανταστικό αλλά σίγουρα,με έναν σκληρό ρεαλισμό που ίσως σε κάποιους να θεωρηθεί ιδιαίτερα ωμός...Το κόμικ επικρίθηκε και από φεμινιστικές οργανώσεις για την ιδιαίτερη βιαιότητα του(ειδικά στη περίπτωση της Barbara Gordon και τον τρόπο που τη πλήγωσε ο Joker-κάποιοι φτάνουν στο σημείο να υπονοούν ίσως και βιασμό)από δημιουργούς και συγγραφείς όπως Gail Simone,Sharon Packer,ακόμα και από τον ίδιο τον Alan Moore κάποια χρόνια αργότερα που δήλωσε ότι δεν τη θεωρεί καλή ιστορία(αλλά έτσι και αλλιώς το ίδιο λέει για σχεδόν όλες του τις δημιουργίες αργότερα)και ότι δεν βγήκε όπως εκείνος ίσως ήθελε...




Το ίδιο όμως παράπονο έχει και ο ίδιος ο Bolland τόσο για το τέλος της ιστορίας,όσο και για το γεγονός ότι δεν έκανε εκείνος το χρώμα(το έκανε ο John Higgins)και δεν του άρεσε το αποτέλεσμα,ειδικά στις past sequences/παρελθόν του Joker..Ίσως το Killing Joke να είναι βίαιο,σκληρό και ενίοτε σαδιστικό(ειδικά στη περίπτωση των Gordon)αλλά για εμένα αυτό είναι που το κάνει και τόσο αληθινό,μέσα στη βιαιότητα και σκληράδα του. Έιναι σαν να μη βλέπεις ταινίες σαν το Platoon γιατί δείχνουν με ωμό τρόπο τη σφαγή στο Βιετνάμ και για τις δύο πλευρές...


Δεν έχει να κάνει με μισογυνισμό ή τίποτε άλλο,και στην ελεύθερη δημιουργία,καλύτερα να μη βλέπουμε μόνο το δέντρο και να χάνουμε το δάσος...Η αλήθεια μπορεί να είναι σκληρή,αλλά την εποχή εκείνη τα κόμικ-αν και ακόμα δεν είχαν ξεφύγει απόλυτα από τον κώδικα δεοντολογίας-έκαναν σταθερά βήματα προς την ενηλικίωση.Ο Bat Man ήδη έχοντας περάσει στη σκοτεινή εποχή του από τα μέσα της δεκαετίας του '70,με ιστορίες όπως το Dark Knight Returns,Yaer One και Killing Joke έδειχνε πλέον ότι δεν είναι κόμικ για παιδιά στο στυλ του show με τον Adam West στα ψυχεδελικά sixties...Τo Killing Joke του Moore μαζί με το a Death in the Family των Starlin&Aparo(με τον Joker να σκοτώνει το δεύτερο Robin/Jason Todd ύστερα από δημοψήφισμα στους αναγνώστες)ήταν επίσης και τα κόμικ εκείνα που ενηλικίωσαν τον Joker,που από την εποχή του κώδικα τη δεκαετία του '50,είχε καταντήσει απλά ένας γελοτοποιός όπως ήταν και το παρουσιαστικό του...


Η εμφάνιση του Conrad Veidt που ενέπνευσε τη δημιουργία του Joker


Το graphic novel(που αρχικά προοριζόταν για annual)έχει επανεκδοθεί αρκετές φορές μέσα στα χρόνια,τόσο το 2006 στην έκδοση  DC Universe: The Stories of Alan Moore,όσο και σε Deluxe edition(ξαναχρωματισμένη από τον Bolland αυτή τη φορά)το 2008.Το 2018 κυκλοφόρησε και η επετειακή έκδοση για τα 30 χρόνια του.Στα ελληνικά είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Anubis(Το φονικό αστείο-σε μετάφραση Ηλία Τσιάρα)το 2009.


To αμφιλεγόμενο τέλος της ιστορίας...

Έχοντας κερδίσει το Eisner Award για το καλύτερο Graphic Novel Album το 1989,και έχοντας εμφανιστεί στη λίστα των New York Times Best seller το Killing Joke αποτελεί τo καλύτερο origin του Joker(αν είναι το αληθινό φυσικά τον προδίδει η...μνήμη του).Και αναμφισβήτητα τη καλύτερη ιστορία που γράφτηκε ποτέ για τον πρίγκηπα του εγκλήματος.Aν για εμένα προσωπικά το Dark Knight Returns αποτελεί τη definitive ιστορία που γράφτηκε ποτέ για τον Bat Man,το The Killing Joke είναι η αντίστοιχη για τον Joker...Και ας μιλάνε κάποιοι για άκρατη βία που κυριαρχεί εξ'ίσου και στις δύο...

Κλασικό και αθάνατο δε γίνεται να λείπει από τη συλλογή σας.Αν έπρεπε να διαβάσετε μόνο μία ιστορία του Joker,το Killing Joke θα είναι η πρώτη επιλογή σας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου